Historyczna kostka brukowa pozyskana z ulicy Ratajczaka w Poznaniu, gdzie padły pierwsze strzały zwycięskiej wielkopolskiej insurekcji z 1918 roku, stała się kamieniem węgielnym pod budowę nowego Muzeum Powstania Wielkopolskiego. Uroczystego wmurowania kamienia dokonano w symbolicznym dniu – 105. rocznicy Rozejmu w Trewirze, kończącego okres 52 dni walk powstańców z Niemcami. Akt erekcyjny umieszczony w kapsule pamięci wraz z innymi artefaktami podpisali Marszałek Województwa Wielkopolskiego Marek Woźniak i Dyrektor Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości Przemysław Terlecki. Poświęcenia budowy nowego muzeum, która po prowadzonych w ostatnich tygodniach pracach rozbiórkowych właśnie dzisiaj uroczyście się rozpoczęła, dokonali wspólnie Metropolita Poznański abp Stanisław Gądecki i pastor Sławomir Rodaszyński z Poznańskiej Grupy Ekumenicznej. Nowe Muzeum powstaje u stóp Wzgórza św. Wojciecha w Poznaniu, u zbiegu ulic Księcia Józefa i Północnej.
W podpisanym przez Marszałka i Dyrektora Muzeum Akcie erekcyjnym napisano między innymi, że „Realizując rozpoczętą w roku 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości koncepcję budowy nowego Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 w Poznaniu, chcemy oddać hołd Powstańcom Wielkopolskim i pokoleniom, które ich poprzedziły, przygotowując podwaliny pod zwycięską wielkopolską insurekcję (…) Jest naszą intencją, by nowa siedziba Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 stała się miejscem spotkania ze wspaniałą historią, pisaną najpierw marzeniami o wolnej Polsce, potem planami jej odzyskania, a wreszcie działaniami zbrojnymi wielkopolskiego oręża, z których jesteśmy tak dumni. Chcemy zaświadczyć o naszym głębokim przekonaniu, że kultywowanie pamięci o jednej z najpiękniejszych kart historii Wielkopolski jest naszą powinnością i zadaniem, które wypełniać winny także następujące po nas pokolenia. Chcemy zapewnić Powstańcom Wielkopolskim wieczną pamięć”.
Kostka brukowa z ulicy Ratajczaka jako kamień węgielny ma ozdobną, przytwierdzoną na stałe mosiężną tabliczkę z napisem: „Kamień Węgielny Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919. Historyczna kostka brukowa z ulicy Ratajczaka w Poznaniu. Wmurowano w Poznaniu dnia 16 lutego 2024 roku”. Docelowo kamień zostanie wkomponowany we fragment odtworzonej w nowym Muzeum ulicy Ratajczaka, która będzie jednym z elementów scenograficznych wystawy stałej.
Dziś potwierdzamy w przestrzeni publicznej to, że naprawdę budujemy muzeum. To nie marzenie, nie zapowiedź, tylko faktyczne rozpoczęcie procesu inwestycyjnego. Powstanie Wielkopolskie traktujemy jako projekt pozapartyjny i apolityczny od bardzo wielu lat. Muzeum wkrótce powstanie i będzie ważnym miejscem dla Wielkopolan. Miejscem, z którego będzie płynął przekaz o tym, jak mądry i dobrze przygotowany przez pokolenia był czyn zbrojny, który doprowadził do zwycięstwa. Czyn, który był niezwykle ważny dla odrodzenia się ojczyzny. Chcemy stworzyć miejsce, które będzie potrafiło przekazać tę historię w sposób nowoczesny i przystępny. Powstanie Wielkopolskie powinno być w świadomości wszystkich Wielkopolan i jak największej liczby rodaków, temu ma przysłużyć się powstające właśnie muzeum. Wszystkim gremialnie dziękuję za to, co zrobili dla budowy nowego Muzeum Powstania Wielkopolskiego. Dzisiaj jesteśmy pełni radości.
powiedział Marek Woźniak, Marszałek Województwa Wielkopolskiego.
Waga dzisiejszej uroczystości jest bardzo duża, ciężka i symboliczna. Ciężka, bo kamień węgielny, który wmurowujemy waży ponad 25 kg, sama budowa jest trudna i skomplikowana, będzie po drodze zapewne sporo niespodzianek. A waga symboliczna? Kamień to autentyczna kostka brukowa z ulicy Ratajczaka, gdzie padły pierwsze strzały, gdzie zaczęło się Powstanie. Trudno wybrać lepszy dzień na rozpoczęcie budowy nowego Muzeum jak 105. rocznicę podpisania rozejmu w Trewirze kończącego formalnie Powstanie Wielkopolskie, sankcjonującego terytorialne zdobycze Powstańców. Trudno też o lepszą lokalizację, w bezpośrednim sąsiedztwie krypty, w której pochowani są generał Dąbrowski i Józef Wybicki, a sto metrów dalej mamy cmentarz, na którym znajdują się groby generała Stanisława Taczaka, Wincentego Wierzejewskiego czy Cyryla Ratajskiego.
podkreślił Przemysław Terlecki – Dyrektor Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości
To inwestycja o ogromnym znaczeniu historycznym i społecznym. Dla naszych pracowników to wielkie wyróżnienie, ale także odpowiedzialność. Budowa Muzeum Powstania Wielkopolskiego to nie jest jedynie kolejny kontrakt realizowany przez naszą firmę, ale także misja i nasz wkład w ochronę dziedzictwa narodowego. Mamy świadomość, że budujemy miejsce dla przyszłych pokoleń, miejsce, które będzie strzegło historii bohaterów i wydarzeń, które zmieniły historie naszego kraju
powiedział Aleksander Grzywaczewski, przedstawiciel generalnego wykonawcy, firmy Adamietz.
W kapsule czasu, w której znalazł się Akt erekcyjny umieszczono także kopię wydanego w dniu 26 października 2021 roku pozwolenia na budowę, wizualizacje wraz z opisem projektu budowlanego Muzeum, aktualne wydania lokalnej prasy, ostatnie wydanie Monitora Wielkopolskiego, screeny lokalnych portali informacyjnych, replikę chorągwi powstańczej, będące aktualnie w codziennym użyciu banknoty i monety o różnych nominałach.
W uroczystości wzięli udział przedstawiciele administracji rządowej i samorządowej, wśród nich Wojewoda Wielkopolski Agata Sobczyk, Starosta Powiatu Poznańskiego Jan Grabkowski, Prezydent Poznania Jacek Jaśkowiak, Małgorzata Waszak – Klepka Przewodnicząca Sejmiku Samorządowego Województwa Wielkopolskiego, Prezes Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego Tadeusz Musiał, wnuczka malarza-powstańca Leona Prauzińskiego, Zenon Wechmann Przewodniczący Wojewódzkiej Rady Kombatanckiej i radni wojewódzcy. Wszystkie uczestniczące w uroczystości osoby, jako świadkowie wydarzenia podpisały się na osobnej liście, która wraz z Aktem erekcyjnym umieszczona została w kapsule czasu. Uroczystość miała skromny charakter. Jak powiedział Marszałek Marek Woźniak, na huczne świętowanie przyjdzie czas w dniu otwarcia nowego Muzeum, a to zaplanowane jest na grudzień 2026 roku. Poświęcenia kamienia dokonał arcybiskup Stanisław Gądecki i pastor Sławomir Rodaszyński z Poznańskiej Grupy Ekumenicznej.
21 grudnia 2023 roku w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego podpisano kluczową umowęz generalnym wykonawcą nowej siedziby Muzeum Powstania Wielkopolskiego – firmą Adamietz sp. z o.o. ze Strzelec Opolskich. Budowa na działkach przy ul. Północnej 9, nieopodal wzgórza św. Wojciecha potrwa 30 miesięcy. Wartość podpisanej umowy wynosi 256 mln zł brutto. Firma Adamietz Sp. z o.o. specjalizuje się w generalnym wykonawstwie obiektów kubaturowych w budownictwie ogólnym, przemysłowym, specjalistycznym oraz użyteczności publicznej. Oprócz budowy Muzeum Powstania Wielkopolskiego w najbliższym czasie wykonawca z Opolszczyzny przystąpi, w ramach tworzonych konsorcjów, do realizacji równie ciekawych inwestycji w Warszawie: Muzeum Getta Warszawskiego i Sali Kongresowej w PKiN.
Inwestycja współfinansowana jest przez Samorząd Województwa Wielkopolskiego oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Realizując umowę w pierwszych tygodniach nowego roku uprzątnięty został do końca teren po byłym lodowisku na Bogdance.
Równolegle z pracami budowlanymi realizowanymi na podstawie dokumentacji technicznej opracowanej przez projektanta, warszawską pracownię WXCA, Muzeum już od minionej jesieni przygotowuje wystawę stałą, serce nowego Muzeum. Za opracowanie projektu wystawy odpowiada firma Trias Avi, wyłoniona w drodze postępowania konkursowego.
Kolejnym krokiem, po zakończeniu prac projektowych, które potrwają do końca 2024 roku roku, będzie wybór wykonawcy wystawy stałej. Aby udało się dotrzymać terminów i sprawnie przeprowadzić cały proces inwestycyjny, Muzeum będące inwestorem wybrało w drodze przetargu Inżyniera Kontraktu – Firmę EKOCENTRUM sp. z o.o. , nadzorującego wykonywanie robót do koordynacji prac nad budynkiem i wystawą stałą.
W ramach budowy powstanie nowoczesny obiekt muzealny składający się z 4 budynków pełniących różne, uzupełniające się funkcje, zlokalizowanych na powierzchni oraz części podziemnej, w której powstanie wystawa stała muzeum. Wystawa stała będzie miała charakter narracyjny. Założono, że użyte zostaną nowoczesne narzędzia ekspozycyjne, w tym multimedia, ale najważniejsze mają być oryginalne eksponaty, autentyczni świadkowie prezentowanej historii. Opowiedziany na niej zostanie nie tylko sam zwycięski, militarny zryw powstańców, ale także jego geneza i konsekwencje dla odradzającej się po latach niewoli Polski. Pokazane zostaną także dowody pamięci o tych wydarzeniach, ukryte w „pamięci rzeczy” – razem 200 lat historii Polski.
