27 grudnia 1918 roku w Poznaniu wybuchło – jedno z nielicznych zwycięskich – Powstanie Wielkopolskie, które trwało 52 dni. Dzięki temu zrywowi Wielkopolska stała się w roku następnym częścią odradzającego się państwa polskiego.
26 grudnia 1918 roku do Poznania przyjechał przyszły premier, podziwiany na całym świecie pianista Ignacy Jan Paderewski. Owacyjnie powitany przez poznaniaków, wygłosił z hotelu „Bazar” do wielotysięcznego tłumu płomienną mowę, która stała się iskrą zapalną do wybuchu Powstania.
Pierwsze strzały padły 27 grudnia około godziny 17.
Pierwszym dowódcą Powstania był major Stanisław Taczak, a 16 stycznia 1919 roku dowództwo przejął generał Józef Dowbor-Muśnicki, który szybko sformował regularną armię powstańczą. Do czerwca 1919 roku do Armii Wielkopolskiej wstąpiło ponad 100 tys. żołnierzy. Wybuch Powstania w Poznaniu stał się sygnałem do podejmowania akcji zbrojnych w terenie; toczono je na czterech frontach. Niektóre miasta i wsie zajmowano niemal bez rozlewu krwi, o inne toczono zacięte walki. Najcięższe zmagania to boje o Szubin, Chodzież, Nakło czy Inowrocław. Spektakularne było zdobycie przez Powstańców w dniu 6 stycznia 1919 roku Stacji Lotniczej Ławica. Zwycięskie Powstanie Wielkopolskie jest sumą lokalnych bitew i potyczek.
Jednocześnie od połowy stycznia trwała akcja dyplomatyczna, która 16 lutego 1919 roku zaowocowała rozejmem w Trewirze, kończącym Powstanie, sankcjonującym de facto zdobycze terytorialne powstańców. W czerwcu 1919 roku na mocy postanowień traktatu wersalskiego Wielkopolska została włączona w granice odrodzonej II Rzeczpospolitej.
Powstańcy, żołnierze Armii Wielkopolskiej, z bronią w ręku brali w tym czasie udział także w walkach o Lwów, w wojnie polsko-bolszewickiej, Bitwie Warszawskiej i w powstaniach śląskich.
Od 2021 roku, decyzją Sejmu, z inicjatywy Prezydenta RP, dzień 27 grudnia obchodzony jest w całej Polsce jako nowe święto państwowe – Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego 1918-1919.
WYSTAWY #online
Odkrywcy Zdobywcy na szlaku Powstania Wielkopolskiego!
Wielkopolskie Muzeum Niepodległości wspólnie z projektem Odkrywca Zdobywca zapraszają na wirtualną grę terenową: „Odkrywcy Zdobywcy na szlaku Powstania Wielkopolskiego!” Wyruszcie szlakiem Powstania Wielkopolskiego i odnajdźcie wszystkie rozetki! Znajdziecie je w gmachu historycznego Odwachu, gdzie dziś mieści się Muzeum Powstania Wielkopolskiego. Rozglądajcie się uważnie i poznajcie dzieje wielkiego zrywu Wielkopolan!
Spacer po Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919
Wirtualny spacer po wystawie: „Z nadzieją na Niepodległą. Wielkopolanie na frontach Wielkiej Wojny (1914-1918)”
Wielkopolanie w walkach o kształt Niepodległej
Powstanie Wielkopolskie 1918-1919. Droga Wielkopolan do niepodległości
Spacerem po nowym Muzeum Powstania
MATERIAŁY EDUKACYJNE #online
Film „Plutonowy Józef Owczarek”
Zdobycze Powstańców Wielkopolskich
Gra Miejska „Śladami Powstania Wielkopolskiego 1918-1919” PJM
Spacer po nowym Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919
PUBLIKACJE
Kreatywna książeczka o Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919
Materiał przeznaczony jest dla dzieci w wieku 7-11 lat.
Wystawa jednego eksponatu – katalog wystawy
Katalog bez ograniczeń wieku.
„Jak Kuba i Helenka do Powstania szli…”
Materiał przeznaczony jest dla dzieci w wieku 5-8 lat.
